Een pluizig, grootogig kitten versierd met een regenboog en een eenhoornhoorn kan op het eerste gezicht beelden oproepen van kinderlijkheid of onschuld. Maar dit schattige wezen is krachtiger dan het op het eerste gezicht lijkt.
Van huisdieren tot kinderen tot wijduitstaarde speelgoed, sociale mediafilters, emoji’s en internetmemes, “schattigheid” is een van de meest prominente esthetiek van ons digitaal verzadigde tijdperk, en op zichzelf een ware industrie geworden. Door zijn ogenschijnlijk onbedreigende aard is schattigheid populair geworden, maar het fenomeen suggereert dat er meer achter schuilt dan alleen zijn charmante uiterlijk.
Hoe schattigheid onze wereld heeft overgenomen – en waarom – is een onderwerp dat wordt onderzocht in “Schattig,” een nieuwe (en de allereerste) tentoonstelling gewijd aan deze beweging in Somerset House in Londen.
Door de verschillende verschijningsvormen van schattigheid creatief te ontrafelen, kunnen we niet alleen iets begrijpen over onszelf… maar ook over hoe we ons verhouden tot elkaar en de wereld om ons heen, aldus Cliff Lauson, directeur tentoonstellingen van Somerset House, bij de opening van de tentoonstelling.
Het begon allemaal met katten. Toen Tim Berners-Lee, de uitvinder van het internet, werd gevraagd naar een onverwacht gebruik van het internet, antwoordde hij met één woord – “kittens.”
Dit illustreert hoe Claire Catterall, senior curator bij Somerset House, schattigheid beschreef in haar toespraak bij de opening van de tentoonstelling: “Als een klein kitten dat klaarstaat om toe te slaan, heeft schattigheid langzaam maar zeker aan kracht en invloed gewonnen.”
Katten spelen natuurlijk een prominente rol in “Schattig,” van de beroemde en kleurrijke 19e-eeuwse tekeningen van kunstenaar Louis Wain – die ervoor zorgde dat het Edwardiaanse Britse publiek anders naar katten ging kijken door ze af te beelden als lieve, speelse wezens die menselijke activiteiten zoals thee drinken of kerst vieren doen – tot de eigentijdse collectie eclectische kattenbeeldjes van kunstenaar Andy Holden die hij heeft geërfd van zijn overleden grootmoeder (getiteld “Cat-tharsis”). Beide vangen de essentie van schattigheid: onbedreigend en vertederend.
Volgens Joshua Dale, auteur van “Onweerstaanbaar: Hoe schattigheid ons brein heeft bedraad en de wereld heeft veroverd,” is er een aangeboren psychologische reden waarom we ons aangetrokken voelen tot deze eigenschappen. Het zien van iets schattigs “bereidt de hersenen voor op bepaalde gedragingen die verband houden met zorgzaamheid,” vertelde hij aan CNN.
Er is ook een sociologische drijfveer. De wortels van de wijdverbreide acceptatie van schattigheid liggen in de 19e eeuw, toen het verlagen van de kindersterfte en een afgenomen geboortecijfer ervoor zorgden dat de kindertijd werd beschouwd als een gekoesterde ervaring die moest worden verlengd. De Industriële Revolutie en de opkomst van massaproductie maakten het mogelijk om schattigheid los te laten op de wereld – speelgoed, boeken en illustraties konden steeds gemakkelijker en goedkoper worden gemaakt.
Schattigheid begon in de jaren 50 ook aan volwassenen in Amerika te worden verkocht, merkt Isabelle Galleymore, dichter en consultant voor de tentoonstelling, op. Amerikaanse vrouwen, net uitgerust met banen en massaal beschikkend over besteedbaar inkomen, werden deel van de consumentenklasse. Producten zoals “knuffeldieren of dekens met schattige ontwerpen erop” waren bedoeld om “zogenaamd in te spelen op de moederlijke instincten van vrouwen”, vertelde ze aan CNN.
Onlosmakelijk verbonden met het wereldwijde fenomeen schattigheid, zo beweert de tentoonstelling, is “kawaii,” een Japans woord dat letterlijk vertaald wordt als “schattigheid.”
Volgens de tentoonstelling werd de moderne kawaiicultuur geboren in 1914, toen kunstenaar en illustrator Yumeji Takehisa een winkel opende in het centrum van Tokio waar accessoires en briefpapier werden verkocht met westerse motieven zoals paddestoelen en kastelen, bedoeld om schoolmeisjes aan te spreken.
Voor Simon May, hoogleraar filosofie aan King’s College London en auteur van “The Power of Cute,” maakt kawaii deel uit van een verhaal dat meer omvat dan alleen Japan. “(Het is) het eerste en tot nu toe enige land dat zich aan de wereld heeft gepresenteerd als schattig,” zei hij over Japan.
Een FAQ-sectie op basis van de hoofdthema’s en informatie in het artikel:
V: Wat is de tentoonstelling “Schattig” in Somerset House in Londen?
A: “Schattig” is een nieuwe tentoonstelling gewijd aan schattigheid als een esthetiek in het digitale tijdperk. Het onderzoekt hoe schattigheid onze wereld heeft overgenomen en waarom. De tentoonstelling onthult verschillende vormen van schattigheid en gebruikt het om inzicht te krijgen in onszelf en onze relatie tot anderen en de wereld om ons heen.
V: Waar begon de obsessie met schattigheid?
A: De obsessie met schattigheid begon met katten. Tim Berners-Lee, de uitvinder van het internet, merkte op dat katten een onverwacht gebruik van het internet waren. Katten speelden een grote rol in de tentoonstelling, van oude tekeningen tot hedendaagse kunstwerken.
V: Waarom voelen we ons aangetrokken tot schattigheid?
A: Volgens auteur Joshua Dale heeft schattigheid een psychologische reden. Het zien van iets schattigs bereidt de hersenen voor op zorgzaam gedrag. Daarnaast is er ook een sociologische drijfveer. In de 19e eeuw werd schattigheid wijdverspreid geaccepteerd vanwege de focus op de kindertijd en de industrialisatie maakte schattige producten toegankelijker.
V: Wat is “kawaii”?
A: “Kawaii” is een Japans woord dat vertaald kan worden als “schattigheid”. Het maakt deel uit van de wereldwijde schattigheidstrend en is ontstaan in Japan. In 1914 opende kunstenaar Yumeji Takehisa een winkel met schattige accessoires en briefpapier om schoolmeisjes aan te trekken.
Definitions:
– Schattigheid: Het concept van schattigheid, waarbij iets ontwapenend, vertederend en onbedreigend is.
– Esthetiek: De tak van de filosofie die zich bezighoudt met het begrip en de waardering van schoonheid en kunst.
– Industriële Revolutie: Een periode van grote verandering in de fabricage, mijnbouw, landbouw en technologie in de 18e en 19e eeuw.
– Kawaii: Een Japans woord dat “schattigheid” betekent.
– Consumentenklasse: Een sociaal-economische groep die beschikt over besteedbaar inkomen en de mogelijkheid om goederen en diensten te kopen.
– Sociologische drijfveer: Een verklaring die voortkomt uit sociale en culturele factoren.
– Psychologische reden: Een verklaring die voortkomt uit de werking van de menselijke geest.
Suggested related links:
– Somerset House
– King’s College London