In 2005 arriveerde ik met een tweedehands camera, een laptop en een plan om binnen een jaar van fotografie mijn beroep te maken in China. Uiteindelijk heb ik 12 jaar in Shanghai doorgebracht, waar ik genoeg verdiende met commercieel werk om ook mijn eigen projecten te kunnen doen.
Toen ik voor het eerst mensen op straat zag slapen, viel het beeld dat ik van China had helemaal in duigen. Net als veel mensen in het Westen had ik het idee van het land als een economisch monster en van de bevolking die onvermoeibaar werkte, als soldaten. Hoewel het waar was dat mensen vroeg begonnen met werken en vaak lange dagen maakten, leken de mensen die ik ’s middags dutjes zag doen, eerder ontspannen dan uitgeput. Het was een geaccepteerde praktijk in plaats van afgekeurd, zoals het misschien in Europa zou zijn geweest. Het had een spontaniteit en frisheid over zich. Terwijl westerlingen de middagdip misschien probeerden te bestrijden met een espresso, leken mensen in Shanghai meer in harmonie te zijn met de ritmes van hun lichaam en deden ze wat natuurlijk aanvoelde. Ik begrijp dat het recht om te slapen deel uitmaakt van de Chinese grondwet.
In plaats van quotes uit het originele artikel te gebruiken, wil ik beschrijven hoe ik de foto’s van deze slapende mensen benaderde. Voor mij waren de vroegste foto’s als portretten. Het was een soort spel voor mij om zo dichtbij mogelijk te komen en te fotograferen. Af en toe werd degene die sliep wakker door het klikken van de sluiter, of soms werden ze gewekt door iemand die een waarschuwing riep. Ik moest aangeven dat ik geen kwaad in de zin had: ik wilde niet overkomen als een minachtende toerist, in werkelijkheid voelde ik enkel genegenheid. Gerustgesteld gingen de mensen vaak meteen weer slapen.
Al snel besefte ik dat de context – de manier waarop privé en openbaar samengingen – belangrijk was. Dus begon ik een stap terug te doen om het hele tafereel vast te leggen. Ik speelde ook met de compositie van de omgeving. In één foto is het beeld zo ingekaderd dat het lijkt alsof een standbeeld struikelt en op een slapende man valt. In een andere foto plaatste ik een metalen apparaat dat wordt gebruikt om auto’s te stoppen bij parkeren op de voorgrond. Het leek op een wieg, even groot als de slapende figuur op de achtergrond.
Ik wilde op hetzelfde niveau als de slapende mensen zijn, of zelfs lager, zowel voor de compositie als om psychologische redenen – om dat gevoel van neerkijken op hen te vermijden. Na verloop van tijd bouwde ik veel foto’s op met dit thema en realiseerde ik me dat ik onbewust een serie aan het fotograferen was. Ik noemde het “Dagdromers”. Wanneer de foto’s als serie worden bekeken, worden ze grappig, surrealistisch en zelfs sinister. Dat zag ik destijds niet, maar mensen suggereerden dat de dagdromers eruitzagen alsof ze bewusteloos of zelfs dood zouden kunnen zijn.
Deze foto was een van de latere, genomen in het Shanghai Science and Technology Museum. In tegenstelling tot de meeste andere foto’s is de slaper hier bijna helemaal verborgen. Ik bewonder de creativiteit en pragmatisme van de Chinese bevolking bij het oplossen van problemen, en hier wordt dat prachtig gedemonstreerd. De slapende vrouw gebruikt een toeristenkaart als laken, een plastic tas als kussen en de paraplu – die ze waarschijnlijk gebruikte om zich te beschermen tegen de zomerzon – als een effectief scherm. Hoewel ik de persoon die verborgen is nooit heb gezien, lijken het vrouwenschoenen te zijn. En als je goed kijkt, zie je ook net genoeg voeten om te zien dat degene die ze draagt panty’s heeft.
Zelf heb ik geprobeerd te dagdromen, maar hoewel ik in de open lucht kon rusten, kon ik nooit diep slapen – net als veel mensen in deze serie duidelijk wel kunnen, of ze nu slapen in fabrieken, aan bureaus en werkbladen, op een fiets of zelfs tussen twee geparkeerde auto’s. Ik was altijd alert en voelde me te kwetsbaar om me volledig te ontspannen. Ik weet niet of deze praktijk nog steeds zo wijdverspreid is. Ik had het gevoel dat het langzaam zou verdwijnen als onderdeel van de modernisering van China. Dat is nog een reden waarom het belangrijk voelde om de dagdromers te documenteren zolang ik kon.
Eric Leleu’s CV
Geboorteplaats: Noord-Frankrijk, 1979
Opleiding: “Autodidactisch met freelance werk in China; ondersteuning van Tina Barney en anderen; workshops met Gueorgui Pinkhassov en Alec Soth”
Invloeden: “Henri Cartier-Bresson, Josef Koudelka, Saul Leiter, Gueorgui Pinkhassov en Harry Gruyaert”
Hoogtepunt: “Hoop dat het nog moet komen! Maar tot nu toe, samenwerken met The New York Times of mijn eerste solotentoonstelling in Shanghai.”
Dieptepunt: “De afgelopen drie jaar heb ik een vervallen café omgebouwd tot een kunstcentrum. Een goed project, maar het liet me nauwelijks tijd over voor fotografie.”
Top tip: “Zoals de Franse dichter René Char zei: ‘Dwing je geluk af, houd vast aan je kansen en ga naar je risico toe. Terwijl je jouw weg bewandelt, zullen ze je volgen’.”
Een FAQ-sectie gebaseerd op de belangrijkste onderwerpen en informatie gepresenteerd in het artikel:
V: Wat was de initiële perceptie van de auteur over China?
A: De auteur had het idee van China als een economisch monster en de bevolking als onvermoeibare werkers.
V: Wat ontdekte de auteur over het slapen in het openbaar in China?
A: De auteur ontdekte dat mensen in China het normaal vinden om ’s middags dutjes te doen in het openbaar en dat dit een geaccepteerde praktijk is.
V: Hoe benaderde de auteur het fotograferen van de slapende mensen?
A: De auteur benaderde de foto’s als portretten en probeerde dichtbij te komen, maar wilde niet overkomen als een minachtende toerist. De mensen werden vaak gerustgesteld en gingen weer slapen.
V: Hoe veranderde de aanpak van de auteur na verloop van tijd?
A: De auteur begon meer context toe te voegen aan de foto’s en nam een stap terug om het hele tafereel vast te leggen. De compositie van de omgeving werd ook belangrijk.
V: Hoe noemde de auteur de fotoserie?
A: De auteur noemde de fotoserie “Dagdromers”.
V: Hoe kunnen de foto’s als serie worden beschreven?
A: De foto’s worden grappig, surrealistisch en zelfs sinister wanneer ze als serie worden bekeken.
V: Wat wordt gedemonstreerd in een van de foto’s van de slaper?
A: In een van de foto’s gebruikt de slapende vrouw creatieve oplossingen zoals een toeristenkaart als laken, een plastic tas als kussen en een paraplu als scherm.
V: Hoe voelde de auteur zich tijdens het fotograferen van de slapende mensen?
A: De auteur voelde zich te kwetsbaar om zich volledig te ontspannen zoals de mensen in de foto’s. De auteur kon nooit diep slapen.
Definitions:
1. Economisch monster: Een term gebruikt om een land of economie te beschrijven dat zeer sterk en succesvol is op economisch gebied.
2. Middagdip: Een gevoel van vermoeidheid of slaperigheid dat vaak optreedt in de namiddag.
3. Serie: Een reeks foto’s met een gemeenschappelijk thema of onderwerp die samen een verhaal vertellen.
4. Context: De omstandigheden of factoren die van invloed zijn op een bepaalde situatie.
5. Compositie: De manier waarop de verschillende elementen in een foto zijn gerangschikt.
6. Surrealistisch: Een kunststijl die ongewone, bizarre of droomachtige beelden of situaties weergeeft.
Suggested related links:
1. The New York Times
2. Magnum Photos